სავალუტო ბაზარზე ორ ვალუტას შორის გაცვლითი კურსის ჩამოყალიბებაზე ძირითად ზეგავლენას ახდენს ქვეყნების ეკონომიკების მაკროეკონომიკური მაჩვენებლები. ვალუტების თანაფარდობის დასადგენად ბევრ მეთოდს გამოიყენებენ. ამ მეთოდების შემავალი პარამეტრებია ძირითადად, ქვეყნების ეკონომიკური უწყებების მიერ გამოქვეყნებული მაკრო პარამეტრები. სხვადასხვა ქვეყნის მონაცემებით ამ პარამეტრების შედარების საფუძველზე, ხდება მსჯელობა კურსების თანაფარდობაზე. ერთერთ ასეთ თეორიას წარმოადგენს ფუნდამენტური ანალიზის ინსტრუმენტი:
ვალუტის კურსი პარიტეტული მსყიდველობითი უნარის მიხედვით
(Purchasing Power Parity Rate – PPP Rate)
ვალუტის კურსი პარიტეტული მსყიდველობითი უნარის მიხედვით, არის იდეალური გაცვლითი კურსი. ის გამოითვლება სამეწარმეო, სამომხმარებლო და მომსახურების სტანდარტული კალათის საშუალო შეწონილი ფასის მიხედვით ორი ქვეყნისთვის.
ორ ქვეყანის ვალუტას შორის იდეალური კურსი იქნებოდა, მსყიდველობითი უნარის თანაფარდობით დადგენილი პარიტეტული კურსი.
ყველაზე მარტივ შემთხვევაში კურსის დადგენა პარიტეტული მსყიდველობითი უნარის მიხედვით შეიძლებოდა გამოთვლილიყო ფორმულით (მაგალითისთვის ვისაუბროთ გერმანია-აშშ-ს წყვილზე):
აქ РiDEM და PiUSD – არის ფასები გერმანულ მარკაში და აშშ დოლარში, სტანდარტული კალათში შემავალ საქონელზე და მომსახურებაზე გერმანიაში და აშშ-ში. Wi – არის კალათში შემავალი საქონლის და მომსახურების კუთრი წილი მრეწველობის და კერძო მოხმარების სტრუქტურაში (საერთო ეროვნულ პროდუქტში ან ნაციონალურ შემოსავლებში). n – არის კალათში ჩართული საქონლის რაოდენობა. რაც უფრო ფართოა საქონლის ჩამონათვალი მით უფრო ზუსტია კურსის გათვლა.
კურსის კორექტირდება, პარიტეტული მსყიდველობითი უნარის მიხედვით სისტემაში სადაც კურსები ფიქსირებულია (ბრეტონვუდის სისტემა). ამ მომენტში ასეთი სისტემა გამოიყენება ევროპულ სავალუტო სისტემაში (კურსები ევროპის ვალუტებში მიბმულია ერთმანეთზე და კორექტირდება მსყიდველობითი უნარის მიხედვით).
გრძელვადიან პერსპექტივაში, ვალუტის რეალური კურსი ირყევა პარიტეტული მსყიდველობითი უნარის გათვლილი მნიშვნელობის ახლოს, მაგრამ თვითონ პარიტეტი მუდმივად იცვლება და გადაითვლება შესადარებელ ქვეყნებში ფასების ცვლილებასთან ერთად.
თეორია პარიტეტული მსყიდველობითი უნარის შესახებ (PPP Rate) არის იმ ეკონომიკური ფაქტორების ერთად თავმოყრის მცდელობა, რომლებიც განაპირობებს მიწოდება-მოთხოვნის ცვლილებას ვალუტაზე.
PPP Rate-ის ერთერთი ფუნდამენტური მცნება არის- ერთნაირი ფასის მცნება: საქონელს აქვს ერთნაირი ფასი უცხო ვალუტაზე ყიდვის შემთხვევაში ან კონვერტაციის შემდეგ ყიდვის შემთხვევაში.
Pi(t) = S(t) x P’i(t)
t–დროის ინდექსი, i–საქონლის ინდექსი, S(t)–მიმდინარე გაცვლის კურსი, Pi(t)–საქონლის ფასი ეროვნულ ვალუტაში, P`i(t)_საქონლის ფასი უცხოურ ვალუტაში.
ასეთ მიდგომაში იგულისხმება სხვა ხარჯების და ბარიერების არ არსებობა და საქონლის ტიპის ერთფეროვნება. ერთნაირი ფასის მცნება სამართლიანია თუ საქონელს ორივე ქვეყანაში აქვს ერთნაირი მოთხოვნა. აქედან გამომდინარეობს სერიოზული დასკვნა: თუ ეკონომიკის სტრუქტურები ქვეყნებში არ არის ერთნაირი, მაშინ PPP Rate-ის თეორია მცდარია, იმ შემთხვევაშიც კი, თუ “ერთნაირი ფასის წესი” სწორია.
PPP Rate-ის რელიაციურ ვარიანტში მსჯელობენ არა ფასის აბსოლუტურ მნიშვნელობაზე არამედ მათ ინდექსზე. ანუ ზომავენ არა მსყიდველობითი უნარის პარიტეტს, არამედ მათ ინდექსს.
P(t+T)/P(t) = [S(t+T)/S(t)]x[P`(t+T)/P`(t)]
PPP Rate-ის ასეთი ფორმულირება უფრო ზუსტია, მაგრამ ისიც ცდება, როცა ქვეყნების ეკონომიკებში წარმოების სტრუქტურა და ფარდობითი ფასები იცვლება. მიუხედავად ამისა, დროის მოკლე პერიოდებზე, PPP Rate იძლევა კარგ შედეგს კურსის ტენდენციის დასადგენად.
თეორია კარგია იმითაც, რომ ის ინფლაციის გავლენასაც ითვალისწინებს. დავუშვათ f–არის ინფლაციის ტემპი, ხოლო f ’–არის ინფლაციის ტემპი სხვა ქვეყანაში. მაშინ ინფლაციის მიხედვით
გამოიყენება PPP Rate-ის რელიაციური განსაზღვრა:
ამ ჩანაწერის აზრი იმაში მდგომარეობს, რომ რევალვაცია ხდება იმ შემთხვევაში, როცა ეროვნული ინფლაცია უფრო ძლიერია.
PPP Rate-ის გათვლა ფართოდ გამოიყენება, სხვადასხვა ეროვნული ეკონომიკების პოლიტიკის დამუშავებისათვის. ცენტრალური ბანკები ეყრდნობა PPP Rate-ის გათვლას თავიანთი ვალუტის პარიტეტის დასადგენად. განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია ამ გათვლის გამოყენება რეალური გაცვლითი კურსის დასადგენად.
როცა R<1, ეროვნული ვალუტის რეალური მსყიდველობითი უნარი გარე საქონელთან მიმართებაში, ეცემა, და პირიქით.
პასუხისთვის შეგიძლიათ გამოიყენოთ RSS 2.0